Het is van het allergrootste belang om nu en later aandacht te besteden aan je gezondheid. Zo vindt ook Tony Mets, prof. dr. en gerontoloog verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel. “Gezondheid vereist levenslange actie.” stelt hij. En hoe je het ook draait of keert, het zijn vooral gezonde voeding en voldoende beweging die ervoor zorgen dat je gezond blijft tot op hoge leeftijd.
Rond de leeftijd van 30 jaar start het normale proces van veroudering. Dat verouderingsproces verloopt heel langzaam en zorgt ervoor dat je lichaamsfuncties telkens net iets minder goed functioneren dan daarvoor. Deze veroudering is heel natuurlijk en iedereen krijgt ermee te maken, maar niet iedereen heeft er evenveel ‘last’ van, er zijn grote individuele verschillen.
Tijdens dat proces van ‘ouder worden’, maken we daarnaast ook meer kans om last te krijgen van bepaalde ziekten. Deze ziekten of aandoeningen zijn leeftijdsgerelateerd, dat wil zeggen dat ze zich vooral voordoen vanaf een bepaalde leeftijd. En ook hier geldt dat niet iedereen er evenveel mee te maken krijgt. Ook in het optreden van deze leeftijdsgerelateerde ziekten zijn dus grote individuele verschillen merkbaar.
De mate waarin je te maken krijgt met beide voorgenoemde fenomenen zijn voor een deel genetisch bepaald. Maar voor je jezelf sust met de gedachte ‘Ik kan er dus zelf niets tegen doen’, moet je weten dat de mate waarin je te maken krijgt met leeftijdsgerelateerde aandoeningen sterk wordt bepaald door je eigen levensstijl. Het is dus belangrijk om preventief en voortdurend te werken aan een gezonde levensstijl om te voorkomen dat je op latere leeftijd last krijgt van die leeftijdsgerelateerde ziekten en aandoeningen.
‘Preventie’ is een woord dat weinig populair is bij het grote publiek. Zo worden campagnes tegen roken en overdadig vetgebruik in de voeding niet serieus genomen. Ook de raad om meer te bewegen, wordt weinig opgevolgd, terwijl het toch een grote invloed kan hebben op je gezondheid op latere leeftijd.
Voorzorgsmaatregelen of preventie kunnen op alle leeftijden nuttig zijn. Maar voor veel maatregelen geldt dat ze best al zo vroeg mogelijk toegepast worden, omdat de voedings- en levensgewoonten op jonge leeftijd al worden aangeleerd. Voor volwassenen en senioren is het belangrijk deze aangeleerde gewoonten verder te zetten, met aandacht voor goede voeding en voldoende beweging. En vergis je niet: preventieve maatregelen nemen, is nodig en nuttig, zelfs tot op hoge leeftijd. Op latere leeftijd blijven de klassieke raadgevingen gelden, maar met extra – en altijddurende – aandacht voor versterkende spieroefeningen.
Het is belangrijk om reeds na te denken over je gezondheid. Daarom hieronder al enkele mogelijkheden waarop je kan letten om zo lang mogelijk een gezond leven te leiden.
Onderzoek heeft aangetoond dat je conditie, met het ouder worden, iets minder goed wordt. Maar uit datzelfde onderzoek blijkt ook dat het vooral een tekort aan beweging is, dat ervoor zorgt dat je conditie achteruitgaat. En dat is jammer, want een minder goede fysieke conditie verhoogt je kans op verschillende aandoeningen zoals een hartinfarct, suikerziekte, overgewicht, rugklachten enz. Daarenboven ben je ook minder goed te been – ingeval van een slechte conditie – en dat kan dan leiden tot valpartijen met een grote kans op ernstige breuken.
Daarnaast zorgt het natuurlijk proces van ouder worden ook voor een afname in spiermassa en inspanningscapaciteit, met minder spierkracht als gevolg. Dat kan je ervaren bij het rechtkomen uit een zetel, het dragen van zware voorwerpen, traplopen, het openen van een fles enz. Als gevolg van de afname van je spierkracht vraagt een dergelijke dagelijkse activiteit, als je wat ouder bent, dus meer inspanning dan vroeger waardoor je sneller vermoeid kan zijn.
Bovendien verlies je, tijdens het verouderingsproces, ook wat elasticiteit in de spieren en pezen. Dat voelt aan als een stijf gevoel waardoor je meer moeite moet doen bijvoorbeeld bij het aan- en uitkleden, het oprapen van een voorwerp, bukken en voorover buigen enz.
Daarbovenop werkt het afweersysteem van het lichaam ook minder goed als je ouder wordt, waardoor je lichaam zich minder goed kan verdedigen tegen bijvoorbeeld infecties.
Maar geen paniek! Er bestaat een heel eenvoudig wondermiddel om al deze ‘natuurlijke problemen’ tegen te gaan en dat is namelijk: voldoende beweging. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat als je regelmatig, voldoende beweegt, je dan meer spiermassa kweekt, een beter afweersysteem ontwikkelt en een betere conditie hebt. Dus als je regelmatig je spieren oefent, dan zal je nu en in de toekomst veel minder moeite ervaren in het dagelijks leven.
Nu we je dan toch hebben overtuigd om vanaf nu voor de rest van je leven voldoende te bewegen moeten we ook nog omschrijven wat ‘voldoende bewegen’ inhoudt. Dat doen we aan de hand van de beweegnormen die het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) hanteert:
Stappennorm
Voor volwassenen bestaat er ook een derde aanbeveling die laagdrempeliger is: 10.000 stappen per dag voor volwassenen tot 65 jaar, 8000 stappen voor volwassenen ouder dan 65 jaar. Voor elke 10 minuten die je beweegt aan matige intensiteit en waarbij je geen stappenteller kan dragen (bv. fietsen of zwemmen), mogen er 1500 stappen extra worden geteld.
Sportnorm
Volwassenen die ook willen bewegen aan hoge intensiteit kunnen er bovendien voor kiezen om 3 maal 20 minuten per week (hoog-) intensief te bewegen, door bijvoorbeeld te sporten.
Beweegnorm
Volwassenen moeten dagelijks minstens 30 minuten aan matige intensiteit bewegen. Deze beweging mag gespreid worden over de dag, met minimaal 10 minuten bewegen na elkaar.
Net als bij sport en bewegen is het belangrijk om zo jong mogelijk te beginnen met een gezonde voeding en vooral om dit te blijven aanhouden doorheen het leven, met het oog op een goede gezondheid tijdens de latere levensjaren.
Wat je dagelijks nodig hebt aan voedingsstoffen hangt af van je leeftijd, geslacht, lengte en gewicht, lichamelijke activiteit (arbeid, lichaamsbeweging) en of je herstellende bent van een aandoening.
Een medische check-up of gezondheidscheck-up is een medisch onderzoek dat je kan laten uitvoeren, zonder dat je daarom ziek hoeft te zijn of bepaalde klachten hebt. De bedoeling van een gezondheidscheck-up is om vast te stellen of je op het ogenblik van het onderzoek ziekten vertoont die behandeld moeten worden. Of om na te gaan of je een bepaald risico loopt op het krijgen van een ziekte in het latere leven. Als dat het geval is dan gaat de huisarts, samen met jou, na hoe je je levensstijl kan aanpassen om te voorkomen dat je ziek wordt in de komende jaren. De huisarts kan de gezondheidscheck-up regelmatig herhalen (om het jaar of om de vijf jaar) als hij/zij dat nodig vindt.
Hoe gaat een gezondheidscheck-up in zijn werk?
Je komt bij de huisarts en vraagt om een gezondheidscheck-up. De huisarts zal je dan een aantal persoonlijke vragen stellen. Bijvoorbeeld: ‘Wat is je leeftijd’, ‘Heb je last van suikerziekte?’, ‘Heb je last van hoge bloeddruk?’ enz. Na dat persoonlijk gesprek doet de huisarts een individueel onderzoek, waarbij onder andere je bloeddruk wordt gemeten, je gewicht en lengte worden bepaald enz. Op basis van de antwoorden en het individueel onderzoek bepaalt de arts of het nodig is om verdere tests uit te voeren. Dat zal hij/zij alleen doen als uit de antwoorden en het onderzoek blijkt dat je een aantal risicofactoren vertoont, zoals bijvoorbeeld overgewicht, te grote buikomtrek, hart- en vaatziekten in de familie … .
Op basis van alle verzamelde gegevens maakt de arts een persoonlijke inschatting en bepaalt of bijvoorbeeld je bloed verder onderzocht moet worden. Van zodra de arts de uitslag van de verdere onderzoeken heeft ontvangen deelt hij/zij je in, in een categorie, die bepaalt hoe vaak je daarna op controle moet gaan:
Het is dus aangeraden om vanaf 40 of 50 jaar af en toe naar de dokter te gaan om risicofactoren te controleren, niet om algemene bloedonderzoeken te doen en alles te testen, want dat levert niet altijd iets op, is zeer duur en levert geen gezondheidswinst op in het latere leven.
In België hoef je geen medisch onderzoek of verplichte opfrissingscursus te doen om op een bepaalde leeftijd te mogen autorijden. Als je dus zelf beslist om tot op hoge leeftijd je wagen te besturen, dan doe je dat op eigen verantwoordelijkheid. En toch is het goed om even stil te staan bij autorijden en ouder worden.
Naarmate je ouder wordt, vergroot ook de kans dat je op een dag niet meer in staat bent om je voertuig te besturen. Maar het is erg moeilijk om op dat moment een leeftijd te plakken. Dat verschilt van persoon tot persoon. Wees daarom eerlijk tegen jezelf:
Als het antwoord op één of meerdere vragen ‘ja’ is, overweeg dan om het autorijden af te bouwen – door enkel nog korte verplaatsingen te doen – of te stoppen, ook al is dat absoluut geen gemakkelijke beslissing. Als je twijfelt kan je ook steeds advies inwinnen bij je huisarts of bij de afdeling CARA, van het BIVV, Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid. Zij kunnen je rijgeschiktheid testen door middel van een reeks testen en een proef op de weg.
Wil je meer over dit onderwerp te weten komen, ga dan zeker eens kijken bij onze links
In samenwerking met :
